Adjektivoj
Adjektivoj indikas trajtojn de personoj, bestoj, objektoj kaj fenomenoj.
Ni dividas ilin al:
Kvalitaj | Eblas komparadi ( |
|
---|---|---|
Rilataj | Ne eblas komparadi | |
Posedaj |
|
Deklinaciado de adjektivoj
Adjektivo estas deklinaciata laŭ la substantivo kiun ĝi priskribas.
ten pekný muž tá pekná žena to pekné dieťa
- Por vira genro ni uzas finaĵon -ý.
- Por ina genro ni uzas finaĵon -á.
- Por neŭtra genro ni uzas finaĵon -é.
Aký je dom? - Dom je vysoký. Aká je ruža? - Ruža je pekná. Aké je srdce? - Srdce je červené.
Rimarko: En vortaroj tradicie estas prezentata vira formo de adjektivo (ekz.
Deklinacioj pekný kaj cudzí
Tiuj ĉi du deklinacioj estas tre similaj. La diferenco estas en finaĵo de vorto: ĉe deklinacio
Singularo | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Vira genro | Ina genro | Neŭtra genro | Vira genro | Ina genro | Neŭtra genro | |
N | pekn-ý | pekn-á | pekn-é | cudz-í | cudz-ia | cudz-ie |
G | pekn-ého | pekn-ej | pekn-ého | cudz-ieho | cudz-ej | cudz-ieho |
D | pekn-ému | pekn-ej | pekn-ému | cudz-iemu | cudz-ej | cudz-iemu |
A |
|
pekn-ú | pekn-é |
|
cudz-iu | cudz-ie |
L | pekn-om | pekn-ej | pekn-om | cudz-om | cudz-ej | cudz-om |
I | pekn-ým | pekn-ou | pekn-ým | cudz-ím | cudz-ou | cudz-ím |
Pluralo | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Vira genro (vivaj objektoj) | Ĉiuj aliaj | Vira genro (vivaj objektoj) | Ĉiuj aliaj | |||
N | pekn-í | pekn-é | cudz-í | cudz-ie | ||
G | pekn-ých | pekn-ých | cudz-ích | cudz-ích | ||
D | pekn-ým | pekn-ým | cudz-ím | cudz-ím | ||
A | pekn-ých | pekn-é | cudz-ích | cudz-ie | ||
L | pekn-ých | pekn-ých | cudz-ích | cudz-ích | ||
I | pekn-ými | pekn-ými | cudz-ími | cudz-ími |
Deklinacio
Laŭ tiu ĉi deklinacio ni deklinacias bestadjektivojn. La finaĵo restas longa kaj ne validas regulo de ritma mallongigo.
Singularo | |||
---|---|---|---|
Vira genro | Ina genro | Neŭtra genro | |
N | páv-í | pávia | páv-ie |
G | páv-ieho | páv-ej | páv-ieho |
D | páv-iemu | páv-ej | páv-iemu |
A |
|
páv-iu | páv-ie |
L | páv-om | páv-ej | páv-om |
I | páv-ím | páv-ou | páv-ím |
Pluralo | |||
---|---|---|---|
Vira genro (vivaj objektoj) | Ĉiuj aliaj | ||
N | páv-í | páv-ie | |
G | páv-ích | páv-ích | |
D | páv-ím | páv-ím | |
A | páv-ích | páv-ie | |
L | páv-ích | páv-ích | |
I | páv-ími | páv-ími |
Deklinacioj otcov kaj matkin
Laŭ la deklinacioj otcov kaj matkin ni deklinacias posedajn adjektivojn.
Singularo | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Vira genro | Ina genro | Neŭtra genro | Vira genro | Ina genro | Neŭtra genro | |
N | otcov | otcov-a | otcov-o | matkin | matkin-a | matkin-o |
G | otcov-ho | otcov-ej | otcov-ho | matkin-ho | matkin-ej | matkin-ho |
D | otcov-mu | otcov-ej | otcov-mu | matkin-mu | matkin-ej | matkin-mu |
A |
|
otcov-u | otcov-o |
|
matkin-u | matkin-o |
L | otcov-om | otcov-ej | otcov-om | matkin-om | matkin-ej | matkin-om |
I | otcov-ým | otcov-ou | otcov-ým | matkin-ým | matkin-ou | matkin-ým |
Pluralo | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Vira genro (vivaj objektoj) | Ĉiuj aliaj | Vira genro (vivaj objektoj) | Ĉiuj aliaj | |||
N | otcov-i | otcov-e | matkin-i | matkin-e | ||
G | otcov-ých | otcov-ých | matkin-ých | matkin-ých | ||
D | otcov-ým | otcov-ým | matkin-ým | matkin-ým | ||
A | otcov-ých | otcov-e | matkin-ých | matkin-e | ||
L | otcov-ých | otcov-ých | matkin-ých | matkin-ých | ||
I | otcov-ými | otcov-ými | matkin-ými | matkin-ými |
Vira genro | Ina genro | |
---|---|---|
Singularo: |
||
ON | ||
ONA | ||
ONO | ||
Pluralo: |
||
ONI | ||
ONY |
Laŭ la deklinacio otcov (otec - vira genro):
Laŭ la deklinacio matkin (matka - ina genro):
Lenka havas inan genron - pro tio laŭ la deklinacio matkin. | ||
kamarát havas viran genron - pro tio laŭ deklinacio otcov | ||
brat havas viran genron - pro tio laŭ deklinacio otcov |
Komparado de adjektivoj kaj adverboj
Komparado povas esti regula aŭ malregula. Malregule estas komparataj nur tiuj ĉi kvin adjektivoj (kaj de ili kreitaj adverboj):
Ĉiuj aliaj estas komparataj regule.
Regula komparado
Duan gradon de komparado ni kreas pere de la sufiksoj -ší/-ejší ?. Trian gradon de komparado ni kreas aldonante prefikson naj- al la dua grado.
1. grado |
ľahký
malpeza
|
šikovný
lerta
|
---|---|---|
2. grado |
ľahší
pli malpeza
|
šikovnejší
pli lerta
|
3. grado |
najľahší
la plej malpeza
|
najšikovnejší
la plej lerta
|
Adverboj estas komparataj tre simile. Dua grado estas kreata pere de la sufiksoj -šie/-ejšie ?, kaj tria grado estas same kreata aldonante prefikson naj- al la dua grado.
1. grado |
ľahko
malpeze
|
šikovne
lerte
|
---|---|---|
2. grado |
ľahšie
pli malpeze
|
šikovnejšie
pli lerte
|
3. grado |
najľahšie
plej malpeze
|
najšikovnejšie
plej lerte
|
Malregula komparado
1. grado | 2. grado | 3. grado |
---|---|---|
dobrý
/
dobre
bona / bone
|
lepší
/
lepšie
pli bona / pli bone
|
najlepší
/
najlepšie
la plej bona / plej bone
|
zlý
/
zle
malbona / malbone
|
horší
/
horšie
pli malbona / pli malbone
|
najhorší
/
najhoršie
la plej malbona / plej malbone
|
malý
/
málo
malgranda / malmulte
|
menší
/
menej
pli malgranda / pli malmulte
|
najmenší
/
najmenej
la plej malgranda / plej malmulte
|
veľký
/
veľa
granda / multe
|
väčší
/
viac
pli granda / pli multe
|
najväčší
/
najviac
la plej granda / plej multe
|
pekný
/
pekne
bela / bele
|
krajší
/
krajšie
pli bela / pli bele
|
najkrajší
/
najkrajšie
la plej bela / plej bele
|
Komparado
1. grado | 2. grado | 3. grado |
---|---|---|
|