Przymiotniki
Przymiotniki nazywają cechy i właściwości osób, zwierząt, zjawisk itd.
Dzielimy je na:
materiałowe | Stopniują się ( |
|
---|---|---|
oznaczające przynależność | Nie dają się stopniować | |
jakościowe |
|
Odmiana przymiotników
Przymiotniki odmienia się zawsze zgodnie z rzeczownikiem, z którym jest związany.
ten pekný muž tá pekná žena to pekné dieťa
- Rodzaj męski - końcówka -ý.
- Rodzaj żeński - końcówka -á.
- Rodzaj nijaki – końcówka -é.
Aký je dom? - Dom je vysoký. Aká je ruža? - Ruža je pekná. Aké je srdce? - Srdce je červené.
Uwaga: W słownikach tradycyjnie występuje przymiotnik w mianowniku l. p. rodzaju męskiego (np.
Wzory pekný i cudzí
Te wzorce są bardzo podobne. Różnica między nimi polega na miękkim zakończeniu tematu we wzorze
Liczba pojedyncza | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | |
N | pekn-ý | pekn-á | pekn-é | cudz-í | cudz-ia | cudz-ie |
G | pekn-ého | pekn-ej | pekn-ého | cudz-ieho | cudz-ej | cudz-ieho |
D | pekn-ému | pekn-ej | pekn-ému | cudz-iemu | cudz-ej | cudz-iemu |
A |
|
pekn-ú | pekn-é |
|
cudz-iu | cudz-ie |
L | pekn-om | pekn-ej | pekn-om | cudz-om | cudz-ej | cudz-om |
I | pekn-ým | pekn-ou | pekn-ým | cudz-ím | cudz-ou | cudz-ím |
liczba mnoga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Rodzaj męski (Żywotne) | Inne | Rodzaj męski (Żywotne) | Inne | |||
N | pekn-í | pekn-é | cudz-í | cudz-ie | ||
G | pekn-ých | pekn-ých | cudz-ích | cudz-ích | ||
D | pekn-ým | pekn-ým | cudz-ím | cudz-ím | ||
A | pekn-ých | pekn-é | cudz-ích | cudz-ie | ||
L | pekn-ých | pekn-ých | cudz-ích | cudz-ích | ||
I | pekn-ými | pekn-ými | cudz-ími | cudz-ími |
Wzór
Według wzoru páví odmieniamy przymiotniki oznaczające cechy odzwierzęce. Końcówki zostają długie, nie ma zastosowania prawidło o rytmicznym skracaniu sylab.
Liczba pojedyncza | |||
---|---|---|---|
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | |
N | páv-í | pávia | páv-ie |
G | páv-ieho | páv-ej | páv-ieho |
D | páv-iemu | páv-ej | páv-iemu |
A |
|
páv-iu | páv-ie |
L | páv-om | páv-ej | páv-om |
I | páv-ím | páv-ou | páv-ím |
liczba mnoga | |||
---|---|---|---|
Rodzaj męski (Żywotne) | Inne | ||
N | páv-í | páv-ie | |
G | páv-ích | páv-ích | |
D | páv-ím | páv-ím | |
A | páv-ích | páv-ie | |
L | páv-ích | páv-ích | |
I | páv-ími | páv-ími |
Wzór otcov i matkin
Zgodnie z wzorem otcov a matkin odmieniamy przymiotniki oznaczające przynależność.
Liczba pojedyncza | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | |
N | otcov | otcov-a | otcov-o | matkin | matkin-a | matkin-o |
G | otcov-ho | otcov-ej | otcov-ho | matkin-ho | matkin-ej | matkin-ho |
D | otcov-mu | otcov-ej | otcov-mu | matkin-mu | matkin-ej | matkin-mu |
A |
|
otcov-u | otcov-o |
|
matkin-u | matkin-o |
L | otcov-om | otcov-ej | otcov-om | matkin-om | matkin-ej | matkin-om |
I | otcov-ým | otcov-ou | otcov-ým | matkin-ým | matkin-ou | matkin-ým |
liczba mnoga | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Rodzaj męski (Żywotne) | Inne | Rodzaj męski (Żywotne) | Inne | |||
N | otcov-i | otcov-e | matkin-i | matkin-e | ||
G | otcov-ých | otcov-ých | matkin-ých | matkin-ých | ||
D | otcov-ým | otcov-ým | matkin-ým | matkin-ým | ||
A | otcov-ých | otcov-e | matkin-ých | matkin-e | ||
L | otcov-ých | otcov-ých | matkin-ých | matkin-ých | ||
I | otcov-ými | otcov-ými | matkin-ými | matkin-ými |
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | |
---|---|---|
Liczba pojedyncza: |
||
ON | ||
ONA | ||
ONO | ||
liczba mnoga: |
||
ONI | ||
ONY |
Zgodnie z wzorem tcov (otec - rodzaj męski):
Zgodnie z wzorem matkin (matka - rodzaj męski):
(Lenka jest rodzaju żeńskiego --> zgodnie z wzorem matkin) | ||
(kamarát jest rodzaju--> zgodnie z wzorem otcov) | ||
(brat jest rodzaju męskiego --> zgodnie z wzorem otcov) |
Stopniowanie przymiotników i przysłówków
Stopniowanie może być regularne i nieregularne. W sposób nieregularny stopniuje się tylko pięć przymiotników i utworzonych od nich przysłówków.
Wszystkie pozostałe stopniują się w sposób regularny.
Stopniowanie regularne
Drugi stopień przymiotników tworzymy za pomocą przyrostka -ší/-ejší ?. Stopień trzeci tworzymy poprzez dodanie do stopnia drugiego przedrostka naj-.
1. stopień |
ľahký
lekki
|
šikovný
zręczny
|
---|---|---|
2. stopień |
ľahší
lżejszy
|
šikovnejší
zręczniejszy
|
3. stopień |
najľahší
najlżejszy
|
najšikovnejší
najzręczniejszy
|
Przysłówki stopniujemy podobnie, z tym, że w drugim stopniu dodajemy przyrostek -šie/-ejšie ?, w trzecim natomiast znowu jedynie dodamy do stopnia drugiego przedrostek naj-.
1. stopień |
ľahko
lekko
|
šikovne
zręcznie
|
---|---|---|
2. stopień |
ľahšie
lżej
|
šikovnejšie
zręczniej
|
3. stopień |
najľahšie
najlżej
|
najšikovnejšie
najzręczniej
|
Stopniowanie nieregularne
1. stopień | 2. stopień | 3. stopień |
---|---|---|
dobrý
/
dobre
dobry / dobrze
|
lepší
/
lepšie
lepszy / lepiej
|
najlepší
/
najlepšie
najlepszy / najlepiej
|
zlý
/
zle
zły / źle
|
horší
/
horšie
gorszy / gorzej
|
najhorší
/
najhoršie
najgorszy / najgorzej
|
malý
/
málo
mały / mało
|
menší
/
menej
mniejszy / mniej
|
najmenší
/
najmenej
najmniejszy / najmniej
|
veľký
/
veľa
wielki / wiele
|
väčší
/
viac
większy / więcej
|
najväčší
/
najviac
największy / najwięcej
|
pekný
/
pekne
ładny / ładnie
|
krajší
/
krajšie
ładniejszy / ładniej
|
najkrajší
/
najkrajšie
najładniejszy / najładniej
|
Porównywanie
1. stopień | 2. stopień | 3. stopień |
---|---|---|
|