więcej

Części mowy i odmiana wyrazów

Przymiotniki nazywają cechy i właściwości osób, zwierząt, zjawisk itd.

Dzielimy je na:

  • materiałowe
    Stopniują się (mladý, - mladší - najmladší)
    mladý, starý, dobrý, zlý, pekný, škaredý, nový, dlhý, múdry
  • oznaczające przynależność
    Nie dają się stopniować
    drevený, kamenný, rybí, psí
  • jakościowe
    Nie dają się stopniować
    Odmieniaja się zgodnie z wzorem {1} a {2}
    otcov, synov, matkin, sestrin, dedov, kolegov, priateľkin

Odmiana przymiotników

Przymiotniki odmienia się zawsze zgodnie z rzeczownikiem, z którym jest związany.

  • ten pekný muž
    Rodzaj męski - końcówka -ý.
  • pekná žena
    Rodzaj żeński - końcówka -á.
  • to pekné dieťa
    Rodzaj nijaki – końcówka -é.
  • Aký je dom? - Dom je vysoký.
  • Aká je ruža? - Ruža je pekná.
  • Aké je srdce? - Srdce je červené.

Uwaga: W słownikach tradycyjnie występuje przymiotnik w mianowniku l. p. rodzaju męskiego (np. pekný, malý, vysoký).

Wzory pekný i cudzí

Te wzorce są bardzo podobne. Różnica między nimi polega na miękkim zakończeniu tematu we wzorze cudzí i twardym zakończeniu tematu we wzorze pekný.

Liczba pojedyncza
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
N pekný pekná pekné
G pekného peknej pekného
D peknému peknej peknému
A pekného? / pekný? peknú pekné
L peknom peknej peknom
I pekným peknou pekným
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
N cudzí cudzia cudzie
G cudzieho cudzej cudzieho
D cudziemu cudzej cudziemu
A cudzieho? / cudzí? cudziu cudzie
L cudzom cudzej cudzom
I cudzím cudzou cudzím
liczba mnoga
Rodzaj męski (Żywotne) Inne
N pekní pekné
G pekných pekných
D pekným pekným
A pekných pekné
L pekných pekných
I peknými peknými
Rodzaj męski (Żywotne) Inne
N cudzí cudzie
G cudzích cudzích
D cudzím cudzím
A cudzích cudzie
L cudzích cudzích
I cudzími cudzími

Wzór páví

Według wzoru páví odmieniamy przymiotniki oznaczające cechy odzwierzęce. Końcówki zostają długie, nie ma zastosowania prawidło o rytmicznym skracaniu sylab.

Liczba pojedyncza
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
N páví pávia pávie
G pávieho pávej pávieho
D páviemu pávej páviemu
A pávieho? / páví? páviu pávie
L pávom pávej pávom
I pávím pávou pávím
liczba mnoga
Rodzaj męski (Żywotne) Inne
N páví pávie
G pávích pávích
D pávím pávím
A pávích pávie
L pávích pávích
I pávími pávími

Wzór otcov i matkin

Zgodnie z wzorem otcov a matkin odmieniamy przymiotniki oznaczające przynależność.

Liczba pojedyncza
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
N otcov otcova otcovo
G otcovho otcovej otcovho
D otcovmu otcovej otcovmu
A otcovho? / otcov? otcovu otcovo
L otcovom otcovej otcovom
I otcovým otcovou otcovým
Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
N matkin matkina matkino
G matkinho matkinej matkinho
D matkinmu matkinej matkinmu
A matkinho? / matkin? matkinu matkino
L matkinom matkinej matkinom
I matkiným matkinou matkiným
liczba mnoga
Rodzaj męski (Żywotne) Inne
N otcovi otcove
G otcových otcových
D otcovým otcovým
A otcových otcove
L otcových otcových
I otcovými otcovými
Rodzaj męski (Żywotne) Inne
N matkini matkine
G matkiných matkiných
D matkiným matkiným
A matkiných matkine
L matkiných matkiných
I matkinými matkinými
Liczba pojedyncza (to je…)
Rodzaj męski Rodzaj żeński
ON otcov brat matkin brat
ONA otcova kniha matkina kniha
ONO otcovo auto matkino auto
liczba mnoga (to …)
Rodzaj męski Rodzaj żeński
ONI otcovi kolegovia matkini kolegovia
ONY otcove knihy matkine knihy

Zgodnie z wzorem tcov (otec - rodzaj męski):
synov, bratov, Petrov, študentov, dedkov, kamarátov

Zgodnie z wzorem matkin (matka - rodzaj męski):
dcérin, sestrin, Lenkin, študentkin, babkin, kamarátkin

  • To je dom Lenky. = To je Lenkin dom.
    (Lenka jest rodzaju żeńskiego --> zgodnie z wzorem matkin)
  • To je žena kamaráta = To je kamarátova žena.
    (kamarát jest rodzaju--> zgodnie z wzorem otcov)
  • To je auto brata = To je bratovo auto.
    (brat jest rodzaju męskiego --> zgodnie z wzorem otcov)

Stopniowanie przymiotników i przysłówków

Stopniowanie może być regularne i nieregularne. W sposób nieregularny stopniuje się tylko pięć przymiotników i utworzonych od nich przysłówków.
dobrý, zlý, malý, veľký, pekný

Wszystkie pozostałe stopniują się w sposób regularny.

Stopniowanie regularne

Drugi stopień przymiotników tworzymy za pomocą przyrostka -ší/-ejší?. Stopień trzeci tworzymy poprzez dodanie do stopnia drugiego przedrostka naj-.

1. stopień ľahký
lekki
šikovný
zręczny
2. stopień ľahší
lżejszy
šikovnejší
zręczniejszy
3. stopień najľahší
najlżejszy
najšikovnejší
najzręczniejszy

Przysłówki stopniujemy podobnie, z tym, że w drugim stopniu dodajemy przyrostek -šie/-ejšie?, w trzecim natomiast znowu jedynie dodamy do stopnia drugiego przedrostek naj-.

Stopniowanie nieregularne

1. stopień 2. stopień 3. stopień
dobrý / dobre
dobry / dobrze
lepší / lepšie
lepszy / lepiej
najlepší / najlepšie
najlepszy / najlepiej
zlý / zle
zły / źle
horší / horšie
gorszy / gorzej
najhorší / najhoršie
najgorszy / najgorzej
malý / málo
mały / mało
menší / menej
mniejszy / mniej
najmenší / najmenej
najmniejszy / najmniej
veľký / veľa
wielki / wiele
väčší / viac
większy / więcej
najväčší / najviac
największy / najwięcej
pekný / pekne
ładny / ładnie
krajší / krajšie
ładniejszy / ładniej
najkrajší / najkrajšie
najładniejszy / najładniej

Porównywanie

Prvý dom je rovnako veľký ako druhý dom.
Pierwszy dom jest tej samej wielkości.
Druhý dom je väčší než/ako prvý dom.
Drugi dom jest większy niż/jak pierwszy dom.
Tretí dom je najväčší zo všetkých.
Trzeci dom jest największy ze wszystkich.
  • 1. stopień
    Jano je rovnako vysoký ako Lucka.
    Jano a Lucka rovnako vysokí.
  • 2. stopień
    Jano je vyšší než Katka.
  • 3. stopień
    Jano je najvyšší z celej triedy.
wróć do początku