Vort-ordo

Deklara frazo

Kutima vort-ordo:
Subjekto + predikato + aliaj frazeroj + punkto (.)

Vort-ordo en la slovaka estas sufiĉe fleksebla:

• Hodiaŭ Petro unuafoje iras al la lernejo.
• Peter ide dnes prvý raz do školy.
• Dnes ide Peter prvý raz do školy.
• Do školy ide dnes Peter prvý raz.
• Prvý raz ide dnes Peter do školy.

= La signifo de la frazo ne ŝanĝiĝas, sed ni povas emfazi unuopajn vortojn per ŝanĝo de la vort-ordo.

Demanda frazo

Kutima vort-ordo:
(Demanda pronomo) + predikato + subjekto + aliaj frazeroj + demandosigno (?)

• Jano býva v Bratislave.
• Býva Jano v Bratislave?

• Jano ide do školy.
• Kam ide Jano?

Imperativa frazo

Kutima vort-ordo:
(alparolo/titolo) + predikato + aliaj frazeroj + kripunkto (!)

• Píš úlohu!
• Spite osem hodín!
• Deti, čítajte knihy!

Kompleksa frazo

Kunmetita frazo estas simpla kunmeto de du frazoj aŭ pli. La vort-ordo ne ŝanĝiĝas.

Vort-ordo en kompleksa frazo ĉiam klariĝas por la respektiva speco de kompleksa frazo.

Vort-ordo en frazo kun dativo kaj akuzativo

• Peter si zabudol knihu. Martina, požičaj mu knihu

En la supra frazo, unu objekto estas akuzativa (knihu) kaj la alia objekto estas dativa (mu). La vort-ordo dependas de kiel ĉi tiuj objektoj esprimiĝas. Memoru du regulojn:

1. Se ambaŭ objektoj esprimiĝas per pronomoj, la ordo estas D + A.
2. Se unu el la objektoj esprimiĝas per substantivo kaj la alia per pronomo, la pronomo havas antaŭrajton super la substantivo.

Požičaj mu ju.

D pronomo + A pronomo

Požičaj ju Petrovi.

A pronomo + D substantivo

Požičaj mu knihu.

D pronomo + A substantivo

• Otec požičal synovi auto.
• Otec mu požičal auto.
• Podaj mi tú knihu.
• Podaj mi ju.
• Dal si bratovi kľúče?

• Rodičia kúpili darčeky dcére. Kúpili jej ich včera.
• Lektor dal študentovi úlohu. Dal mu ju na víkend.
• Architekt ukázal projekty klientom. Architekt im ich ukázal na dnešnom stretnutí.

Kiam estas kunmetita frazo kun emfazo, la vort-ordo povas esti mala:

• Požičaj tú knihu Petrovi.
• Otec požičal svoje auto synovi.