Przymiotniki

Przymiotniki nazywają cechy i właściwości osób, zwierząt, zjawisk itd.

Dzielimy je na:

materiałowe	Stopniują się (`mladý` - `mladší` - `najmladší`)	`mladý`, `starý`, `dobrý`, `zlý`, `pekný`, `škaredý`, `nový`, `dlhý`, `múdry`
oznaczające przynależność	Nie dają się stopniować	`drevený`, `kamenný`, `rybí`, `psí`
jakościowe	Nie dają się stopniować Odmieniaja się zgodnie z wzorem otcov a matkin	`otcov`, `synov`, `matkin`, `sestrin`, `dedov`, `kolegov`, `priateľkin`

Odmiana przymiotników

Przymiotniki odmienia się zawsze zgodnie z rzeczownikiem, z którym jest związany.

ten pekný muž
tá pekná žena
to pekné dieťa

Rodzaj męski - końcówka -ý.
Rodzaj żeński - końcówka -á.
Rodzaj nijaki – końcówka -é.

Aký je dom? - Dom je vysoký.
Aká je ruža? - Ruža je pekná.
Aké je srdce? - Srdce je červené.

Uwaga: W słownikach tradycyjnie występuje przymiotnik w mianowniku l. p. rodzaju męskiego (np. pekný, malý, vysoký).

Wzory pekný i cudzí

Te wzorce są bardzo podobne. Różnica między nimi polega na miękkim zakończeniu tematu we wzorze cudzí i twardym zakończeniu tematu we wzorze pekný.

Liczba pojedyncza
	Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki	Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki
N	pekn-ý	pekn-á	pekn-é	cudz-í	cudz-ia	cudz-ie
G	pekn-ého	pekn-ej	pekn-ého	cudz-ieho	cudz-ej	cudz-ieho
D	pekn-ému	pekn-ej	pekn-ému	cudz-iemu	cudz-ej	cudz-iemu
A	pekn-ého ^? pekn-ý ^?	pekn-ú	pekn-é	cudz-ieho ^? cudz-í ^?	cudz-iu	cudz-ie
L	pekn-om	pekn-ej	pekn-om	cudz-om	cudz-ej	cudz-om
I	pekn-ým	pekn-ou	pekn-ým	cudz-ím	cudz-ou	cudz-ím

liczba mnoga
	Rodzaj męski (Żywotne)	Inne	Rodzaj męski (Żywotne)	Inne
N	pekn-í	pekn-é	cudz-í	cudz-ie
G	pekn-ých	pekn-ých	cudz-ích	cudz-ích
D	pekn-ým	pekn-ým	cudz-ím	cudz-ím
A	pekn-ých	pekn-é	cudz-ích	cudz-ie
L	pekn-ých	pekn-ých	cudz-ích	cudz-ích
I	pekn-ými	pekn-ými	cudz-ími	cudz-ími

Wzór páví

Według wzoru páví odmieniamy przymiotniki oznaczające cechy odzwierzęce. Końcówki zostają długie, nie ma zastosowania prawidło o rytmicznym skracaniu sylab.

Liczba pojedyncza
	Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki
N	páv-í	pávia	páv-ie
G	páv-ieho	páv-ej	páv-ieho
D	páv-iemu	páv-ej	páv-iemu
A	páv-ieho ^? páv-í ^?	páv-iu	páv-ie
L	páv-om	páv-ej	páv-om
I	páv-ím	páv-ou	páv-ím

liczba mnoga
	Rodzaj męski (Żywotne)	Inne
N	páv-í	páv-ie
G	páv-ích	páv-ích
D	páv-ím	páv-ím
A	páv-ích	páv-ie
L	páv-ích	páv-ích
I	páv-ími	páv-ími

Wzór otcov i matkin

Zgodnie z wzorem otcov a matkin odmieniamy przymiotniki oznaczające przynależność.

Liczba pojedyncza
	Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki	Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki
N	otcov	otcov-a	otcov-o	matkin	matkin-a	matkin-o
G	otcov-ho	otcov-ej	otcov-ho	matkin-ho	matkin-ej	matkin-ho
D	otcov-mu	otcov-ej	otcov-mu	matkin-mu	matkin-ej	matkin-mu
A	otcov-ho ^? otcov ^?	otcov-u	otcov-o	matkin-ho ^? matkin ^?	matkin-u	matkin-o
L	otcov-om	otcov-ej	otcov-om	matkin-om	matkin-ej	matkin-om
I	otcov-ým	otcov-ou	otcov-ým	matkin-ým	matkin-ou	matkin-ým

liczba mnoga
	Rodzaj męski (Żywotne)	Inne	Rodzaj męski (Żywotne)	Inne
N	otcov-i	otcov-e	matkin-i	matkin-e
G	otcov-ých	otcov-ých	matkin-ých	matkin-ých
D	otcov-ým	otcov-ým	matkin-ým	matkin-ým
A	otcov-ých	otcov-e	matkin-ých	matkin-e
L	otcov-ých	otcov-ých	matkin-ých	matkin-ých
I	otcov-ými	otcov-ými	matkin-ými	matkin-ými

	Rodzaj męski	Rodzaj żeński
	`Otec`	`Matka`
Liczba pojedyncza: `to` `je`...
ON	`otcov` `brat`	`matkin` `brat`
ONA	`otcova` `kniha`	`matkina` `kniha`
ONO	`otcovo` `auto`	`matkino` `auto`
liczba mnoga: `to` `sú`...
ONI	`otcovi` `kolegovia`	`matkini` `kolegovia`
ONY	`otcove` `knihy`	`matkine` `knihy`

Zgodnie z wzorem tcov (otec - rodzaj męski):
synov, bratov, Petrov, študentov, dedkov, kamarátov...

Zgodnie z wzorem matkin (matka - rodzaj męski):
dcérin, sestrin, Lenkin, študentkin, babkin, kamarátkin...

`To` `je` `dom` `Lenky`.	`To` `je` `Lenkin` `dom`.	(Lenka jest rodzaju żeńskiego --> zgodnie z wzorem matkin)
`To` `je` `žena` `kamaráta`.	`To` `je` `kamarátova` `žena`.	(kamarát jest rodzaju--> zgodnie z wzorem otcov)
`To` `je` `auto` `brata`.	`To` `je` `bratovo` `auto`.	(brat jest rodzaju męskiego --> zgodnie z wzorem otcov)

Stopniowanie przymiotników i przysłówków

Stopniowanie może być regularne i nieregularne. W sposób nieregularny stopniuje się tylko pięć przymiotników i utworzonych od nich przysłówków.
dobrý, zlý, malý, veľký, pekný

Wszystkie pozostałe stopniują się w sposób regularny.

Stopniowanie regularne

Drugi stopień przymiotników tworzymy za pomocą przyrostka -ší/-ejší ^?. Stopień trzeci tworzymy poprzez dodanie do stopnia drugiego przedrostka naj-.

1. stopień	ľahký lekki	šikovný zręczny
2. stopień	ľahší lżejszy	šikovnejší zręczniejszy
3. stopień	najľahší najlżejszy	najšikovnejší najzręczniejszy

Przysłówki stopniujemy podobnie, z tym, że w drugim stopniu dodajemy przyrostek -šie/-ejšie ^?, w trzecim natomiast znowu jedynie dodamy do stopnia drugiego przedrostek naj-.

1. stopień	ľahko lekko	šikovne zręcznie
2. stopień	ľahšie lżej	šikovnejšie zręczniej
3. stopień	najľahšie najlżej	najšikovnejšie najzręczniej

Stopniowanie nieregularne

1. stopień	2. stopień	3. stopień
dobrý / dobre dobry / dobrze	lepší / lepšie lepszy / lepiej	najlepší / najlepšie najlepszy / najlepiej
zlý / zle zły / źle	horší / horšie gorszy / gorzej	najhorší / najhoršie najgorszy / najgorzej
malý / málo mały / mało	menší / menej mniejszy / mniej	najmenší / najmenej najmniejszy / najmniej
veľký / veľa wielki / wiele	väčší / viac większy / więcej	najväčší / najviac największy / najwięcej
pekný / pekne ładny / ładnie	krajší / krajšie ładniejszy / ładniej	najkrajší / najkrajšie najładniejszy / najładniej

Porównywanie

Prvý dom je rovnako veľký ako druhý dom.

Pierwszy dom jest tej samej wielkości.

Druhý dom je väčší než/ako prvý dom.

Drugi dom jest większy niż/jak pierwszy dom.

Tretí dom je najväčší zo všetkých.

Trzeci dom jest największy ze wszystkich.

1. stopień	2. stopień	3. stopień
`Jano` `je` `rovnako` `vysoký` `ako` `Lucka`. `Jano` `a` `Lucka` `sú` `rovnako` `vysokí`.	`Jano` `je` `vyšší` `než` `Katka`.	`Jano` `je` `najvyšší` `z` `celej` `triedy`.