Pronomoj

Pronomoj anstataŭas substantivojn, adjektivojn, numeralojn aŭ adverbojn. Pronomoj ne nomas objektojn, sed indikas ilin.

Žiak píše úlohu. - On píše úlohu.
Rád čítam zaujímavé knihy. - Rád čítam také knihy.

Ni dividas ilin al:

Personaj:
- a) bazaj: ja, ty, on, ona, ono, my, vy, oni, ony
- b) posedaj: môj, tvoj, jeho, jej, náš, váš, ich
Refleksivaj:
- a) bazaj: seba/sa (en Dativo sebe/si)
- b) posedaj: svoj
Montraj: ten, tá, to, tí, tie, tento, táto, toto, títo, tieto, onen, oné...
Demandaj: kto? čo? aký? ktorý? kde? kedy? prečo? ako? koľký?
Rilataj (en subfrazoj): kto, čo, aký, ktorý, kde, kedy, prečo, ako, koľký...
Nedifinaj: niečo, dakto, bárskoľko, všeličo, ktosi, kdekoľvek...
Determinaj: ten istý, taký istý, iný, každý, všetci, nikto, nijaký, sám, samý...

Deklinaciado de pronomoj

Deklinaciado de personaj pronomoj

Pronomoj ja, ty, on kaj ono havas longan (mňa, teba, jeho...) kaj mallongan (ma, ťa, ho...) formojn. La mallonga formo neniam estas uzata en la komenco de frazo.

Vidím ťa. Ťa vidím.
Vidím teba. Teba vidím.

a) bazaj

	Singularo					Pluralo
N	`ja`	`ty`	`on`	`ona`	`ono`	`my`	`vy`	`oni`	`ony`
G	mňa/ma	teba/ťa	jeho/neho/ -ňho/-ň	jej/nej	jeho/neho/ -ň	nás	vás	ich/nich	ich/nich
D	mne/mi	tebe/ti	jemu/nemu/ mu	jej/nej	jemu/nemu/ mu	nám	vám	im/nim	im/nim
A	mňa/ma	teba/ťa	jeho/neho/ ho/-ňho/ -ň	ju/ňu	jeho/ho/ -ň	nás	vás	ich/nich	ich/ne
L	(o) mne	(o) tebe	(o) ňom	(o) nej	(o) ňom	(o) nás	(o) vás	(o) nich	(o) nich
I	mnou	tebou	ním	ňou	ním	nami	vami	nimi	nimi

Rimarko: la formojn neho, nemu, nej, ňu, nim, ne, ktp. oni uzas nur en kunmetaĵoj kun prepozicioj.

Čakám na neho.
Idem k nemu.
Bez nich je smutný.

b) posedaj

Singularo
	Vira genro	Ina genro	Neŭtra genro
N	`môj`	moj-a	moj-e
G	môj-ho	moj-ej	môj-ho
D	môj-mu	moj-ej	môj-mu
A	môj-ho ^? môj ^?	moj-u	moj-e
L	moj-om	moj-ej	moj-om
I	moj-ím	moj-ou	moj-ím

Pluralo
	Vira genro (vivaj objektoj)	Ĉiuj aliaj
N	moj-i	moj-e
G	moj-ich	moj-ich
D	moj-im	moj-im
A	moj-ich	moj-e
L	moj-ich	moj-ich
I	moj-imi	moj-imi

Rimarko: Ni same deklinacias ankaŭ pronomojn tvoj, náš, váš kaj svoj.

Pri posedaj pronomoj ni demandas uzante demandajn pronomojn čí, čia, čie laŭ tio, kian genron havas rilata substantivo.

Čí je to pes? To je môj pes.
Čia je to kniha? To je tvoja kniha.
Čie je to auto? To je naše auto.

Čí sú to rodičia? To sú moji rodičia.
Čie sú to knihy? To sú moje knihy.
Čie sú to autá? To sú moje autá.

	Singularo			Pluralo
	`čí`	`čia`	`čie`	čí (vivaj virgenraj)	čie (ceteraj)
JA	`môj` `dom`	`moja` `mama`	`moje` `dieťa`	`moji` `rodičia`	`moje` `deti`
TY	`tvoj` `dom`	`tvoja` `mama`	`tvoje` `dieťa`	`tvoji` `rodičia`	`tvoje` `deti`
MY	`náš` `dom`	`naša` `mama`	`naše` `dieťa`	`naši` `rodičia`	`naše` `deti`
VY	`váš` `dom`	`vaša` `mama`	`vaše` `dieťa`	`vaši` `rodičia`	`vaše` `deti`
ON, ONO	`jeho` `dom`	`mama`	`dieťa`	`rodičia`	`deti`
ONA	`jej` `dom`	`mama`	`dieťa`	`rodičia`	`deti`
	`ich` `dom`	`mama`	`dieťa`	`rodičia`	`deti`

Posedaj pronomoj de la unua (ja – môj; my - náš) kaj la dua (ty – tvoj; vy - váš) personoj estas deklinaciataj laŭ la rilata substantivo.

tvoja malá sestra
tvoju malú sestru
o tvojej malej sestre
...

La posedaj pronomoj de la tria persono (on – jeho; ona – jej; ono – jeho; oni – ich; ony - ich) estas nedeklinaciebla! En ĉiuj genroj, nombroj kaj kazoj ili restas samaj.

jeho dom, jeho domu, jeho domy...
jej mačka, jej mačky, jej mačke...
ich auto, ich auta, ich autá...

Deklinaciado de refleksivaj pronomoj

a) bazaj

N -
G - seba
D - sebe/si
A - seba/sa
L - (o) sebe
I - sebou

Refleksiva pronomo en la slovaka povas esti uzata ankaŭ kun tiuj verboj, kun kiuj en via lingvo ĝi ne estas uzataj, kaj male:

volať sa mám sa - mi fartas

Konjuganciante refleksiva pronomo ne ŝanĝiĝas!

Ako sa voláš?
Volám sa Kristína.
Oni sa volajú Karl a Tom.

b) posedaj

Singularo
	Vira genro	Ina genro	Neŭtra genro
N	`svoj`	svoj-a	svoj-e
G	svoj-ho	svoj-ej	svoj-ho
D	svoj-mu	svoj-ej	svoj-mu
A	svoj-ho ^? svoj ^?	svoj-u	svoj-e
L	svoj-om	svoj-ej	svoj-om
I	svoj-ím	svoj-ou	svoj-ím

Pluralo
	Vira genro (vivaj objektoj)	Ĉiuj aliaj
N	svoj-i	svoj-e
G	svoj-ich	svoj-ich
D	svoj-im	svoj-im
A	svoj-ich	svoj-e
L	svoj-ich	svoj-ich
I	svoj-imi	svoj-imi

Kiam ni uzas posedan pronomon svoj?

Jano mi požičal knihu. Čiu knihu? Svoju knihu. -> Jano mi požičal svoju knihu.
Jano pruntodonis al mi libron. Kies libron? Sian libron. - Jano pruntodonis al mi sian libron.

Atentu! Oni ne povas diri: Svoja kniha je zaujímavá.. La frazo ne havas signifon.

On mi požičal svoju knihu.
Peter mi požičal (Petrovu) knihu.

On mi požičal svoju knihu.
Jano mi požičal (Janovu) knihu.

On mi požičal jeho knihu.
Peter mi požičal Janovu knihu.

On mi požičal jeho knihu.
Jano mi požičal Petrovu knihu.

Ona mi požičala svoju knihu.
Martina mi požičala (Martininu) knihu.

Ona mi požičala svoju knihu.
Lucia mi požičala (Luciinu) knihu.

Ona mi požičala jej knihu.
Martina mi požičala Luciinu knihu.

Ona mi požičala jej knihu.
Lucia mi požičala Martininu knihu.

Aliaj ekzemploj:

Rodičia dali svoje deti do materskej školy.
Trénujte svoju pamäť!
Svoj mozog musíme cvičiť.
Deti ľúbia svojich rodičov.

Deklinaciado de montraj pronomoj

	Singularo			Pluralo
N	`ten`	`tá`	`to`	`tí`	`tie`
G	toho	tej	toho	tých	tých
D	tomu	tej	tomu	tým	tým
A	toho / ten ^?	tú	to	tých	tie
L (o)	tom	tej	tom	tých	tých
I	tým	tou	tým	tými	tými

Deklinaciado de demandaj pronomoj

	Singularo			Pluralo
N	`aký`?	`aká`?	`aké`?	`akí`?	`aké`?
G	akého?	akej?	akého?	akých?	akých?
D	akému?	akej?	akému?	akým?	akým?
A	akého? / aký? ^?	akú?	aké?	akých?	aké?
L (o)	akom?	akej?	akom?	akých?	akých?
I	akým?	akou?	akým?	akými?	akými?

	Singularo			Pluralo
N	`čí`?	`čia`?	`čie`?	`čí`?	`čie`?
G	čieho?	čej?	čieho?	čích?	čích?
D	čiemu?	čej?	čiemu?	čím?	čím?
A	čieho? / čí? ^?	čiu?	čie?	čích?	čie?
L (o)	čom?	čej?	čom?	čích?	čích?
I	čím?	čou?	čím?	čími?	čími?

Deklinaciado de demandaj pronomoj kto, čo (kazaj demandoj)

N	kto?	čo?
G	koho?	čoho?
D	komu?	čomu?
A	koho?	čo?
L (o)	kom?	čom?
I	kým?	čím?

Diferenco inter aký kaj ktorý

Do akého obchodu? ni demandas pri ecoj de la objekto. Ekzemple:
Do malého obchodu, do veľkého obchodu, do nového obchodu...
Do ktorého obchodu? ni demandas pri certa objekto. Ekzemple:
Do tohto obchodu, do toho nového obchodu na Dlhej ulici...

Aké tričko sa ti páči? biele, červené, dlhé, krátke, moderné....
Ktoré tričko sa ti páči? tamto, toto biele, to červené...

Diferenco inter radi kaj rady

Chcete ísť s nami?

`Veľmi` `radi`!	viroj aŭ viroj + inoj, infanoj	vira genro, vivaj obj.
`Veľmi` `rady`!	nur virinoj aŭ infanoj	ĉiuj aliaj genroj
`Oni` `sú` `radi`.	viroj aŭ viroj + inoj, infanoj	vira genro, vivaj obj.
`Ony` `sú` `rady`.	nur virinoj aŭ infanoj	ĉiuj aliaj genroj

Kiam en la grupo estas almenaŭ unu viro aŭ knabo (substantivo estas de la vira genro), tiam ni devas uzi oni (radi).